တဿ္တ့တဿ္ဖ်ီ တဿ္ထီဢ္ပွဿ္လီၯဖးစံးတဿ္န႔ဢ္

တဿ္ကတိၯလဿလာ္တဖဢ္အံၯဘဢ္ဃးဒီး တဿ္တ့တဿ္ဖ်ီ၊ တဿ္ဆီဟံဢ္ဆီဃီ၊ တဿ္ထီဢ္ပွဿ္လီၯဖးအတဿ္က တိၯဒိတဖဢ္ ဒီးမ့ဿ္စ့ဿ္ကီး ထံကီဿ္တဖဢ္အတဿ္ကတိၯဒိလဿကတိၯ၀ဲန႔ဢ္လီၯ. ပမ့ဿ္ကြဿ္လဿတဿ္ကတိၯ တဖဢ္အံၯ ဟ့ဢ္ပွၯတဿ္ဆိကမိဢ္အါမး၊ တဿ္ခဲလဿာ္န႔ဢ္အိဢ္၀ဲအဂ့ၯ၊ အအဿ၊ အသူအ၀ါ၊ ၾကဿးတၾကဿး န႔ဢ္လီၯ.

တဿ္ကတိၯဒိတဖဢ္

၁. တခ်ဳးလဿနဒိးတ့ဒိးဖ်ီနသးန႔ဢ္ အိးထီဢ္နမဲာ္ခ်ံခံတိဢ္န႔ဢ္ လဲဿ္လဲဿ္၊ တုၯနဖ်ီနသး၀ံၯန႔ဢ္ ကးဘဿဃာ္ အီၯတခီတက့ဿ္. (ပွၯယမ့ကဢ္ဖိတဿ္ကတိၯဒိ)

၂. အိးထီဢ္နမဲာ္ခ်ံလဲဿ္လဲဿ္တခ်ဳးလဿနဖ်ီနသးဒံးဘဢ္. နဖ်ီနသးမ့ဿ္၀ံၯ ကးဘဿက့ၯအီၯတ၀ာ္တက့ဿ္. (ပွၯအမဲရကၯ)

၃. ပွၯလဿအကဒိးတ့ဒိးဖ်ီအသးတဂၯ ကဘဢ္သူ၀ဲအနဿ္အါန႔ဿ္ အမဲာ္ခ်ံတက့ဿ္လီၯ. (ဘိၯဟံမံယါ)

၄. ဒိးတ့ဒိးဖ်ီနသးဒီးနမဲာ္ခ်ံတဂ့ၯ. မ့မ့ဿ္ဒီး နနဿ္န႔ဢ္တက့ဿ္. (မီဢ္တဲဢ္ရံးစ္)

၅. ပွၯလဿအထီဢ္ပွဿ္ဆိဆိန႔ဢ္ တမၯကမဢ္တဿ္ဘဢ္. ပပွၯကညီစံး၀ဲ လဲၯတဿ္ဂီၯလဲၯဘဢ္တဿ္ခုဢ္. (ပွၯထဿခံဢ္ဖိ).

၆. တဿ္အီဢ္ဟါတဿ္အီဢ္ဆိဆိဒီး တဿ္ထီဢ္ပွဿ္န႔ဿ္ဖိန႔ဿ္မါဆိဆိန႔ဢ္ တဘဢ္ဘဢ္တဿ္သုဢ္အုးသးအုး နီတဘ်ီဘဢ္.

၇. ပွၯလဿအမါအါန႔ဢ္ မ့ဿ္၀ဲဒဢ္ ဖ်ီအသးဒီး တဿ္ကီတဿ္ခဲန႔ဢ္လီၯ. ပွၯကညီစံး၀ဲ ႃႃနဃဿ္အါန႔ဢ္ အ့ဢ္သံနၯ လီၯ.႗႗ စံးကဒီး၀ဲ၊ ႃႃသူဢ္တုၯအအါန႔ဢ္နခိဢ္တသးလဿၯဘဢ္.႗႗ (ပွၯမူရံးဖိ Moorish).

၈. ပွၯလဿအတဖ်ီဒံးအသး အဲဢ္ဒိးဖ်ီအသး ပွၯလဿအဖ်ီအသး၀ံၯတဖဢ္ သ့ဢ္နီဢ္ပီဿ္ယဿ္လီၯက့ၯအသး လဿအဖ်ီဘဢ္အသးအဃိန႔ဢ္လီၯ.

၉. ပစံဢ္လီၯသံပသးလဿထံကမ်ဿအပူၯန႔ဢ္ ဂ့ၯန႔ဿ္ပဖ်ီပသးဒီး ပွၯသးပွဿ္တဂၯန႔ဢ္လီၯ. (တမ့လ္တဿ္ကတိၯ Tamil)

၁၀. ပွၯဖိဢ္သဢ္ခြါတဂၯမ့ဿ္ထိဢ္ပွာ္၊ ပွၯဖိဢ္သဢ္ခြါလဿပွၯအဲဢ္တီအီၯတဂၯမ့ဿ္ခ့ယုဿ္၊ မ့မ့ဿ္ပွၯပိာ္ခြါလဿ အမါအိဢ္လံန႔ဢ္ မ့ဿ္ကသ့ဢ္လီၯ. (ပွၯကႜဿမနံဢ္)

- ပွၯသးပွဿ္တဂၯစံး၀ဲ၊ ႃႃယဲယဖိမုဢ္ကနီၯအိဢ္ခံဂၯ၊ ယကမၯန႔ဿ္ဘဢ္က်ီဿ္တဆိလီၯ.႗႗

၁၁. ပွၯလဿအပာ္လီၯအသးလဿအကဖ်ီအသးတဂၯန႔ဢ္ မ့ဿ္ပွၯတဂၯလဿအကစးထီဢ္ပိာ္က်ဲလဿ တဿ္သ့ဢ္နီဢ္ပီဿ္ယဿ္လီၯက့ၯသးအဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ. (ပွၯဟ့းလ့ဢ္ဖိ)

၁၂. တဿ္တ့တဿ္ဖ်ီအနံၯန႔ဢ္ ကဲထီဢ္၀ဲ တဿ္အဲဢ္တဿ္ကြံအကတဿဿ္တနံၯသ့၀ဲဒဢ္စ့ဿ္ကီးန႔ဢ္လီၯ. (ပွၯစြံးဖိ - Swiss).

၁၃. တဿ္တ့တဿ္ဖ်ီအနၯန႔ဢ္ အါဒဢ္တဿ္တက့ဿ္ကဲထီဢ္၀ဲ တဿ္အဲဢ္တဿ္ကြံအနၯန႔ဢ္လီၯ. (ပွၯစံဢ္လဲဢ္စံဢ္အဲဢ္ - Selesian).

၁၄. ဒိးတ့ဒိးဖ်ီနသးဆိဆိတက့ဿ္. တုၯနသးပွဿ္ထီဢ္ဒီး နကထံဢ္ဘဢ္လဿ နဖိတဖဢ္ဒိဢ္ထီဢ္၀ဲလံ န႔ဢ္လီၯ. (ပွၯခဿးဖိ - Kurdish).

၁၅. ပွၯလဿအဖ်ီအသးလဿ က်ိဢ္ဧိၯစ့ဧိၯတဂၯန႔ဢ္ ကဒိးန႔ဿ္ဘဢ္ထဲ စ့ထဿဢ္လီၯ. (ပွၯဒဲနံးစ္ဖိ).

၁၆. တဿ္ဒိးတ့ဒိးဖ်ီအသးတဘ်ီန႔ဢ္မ့ဿ္မူဒါ၊ ခံဘ်ီတဘ်ီမ့ဿ္ပွၯအမဿး၊ မ့မ့ဿ္သဿဘ်ီတဘ်ီမ့ဿ္ပွၯအပ်ဳဿ္လီၯ. (ပွၯဒဿးရွ္ ဖိ).

၁၇. တဿ္အဲဢ္တဿ္ကြံန႔ဢ္ မ့ဿ္ဖီဖိတဖီးလဿအဘိဢ္ထီဢ္ဖးထီဢ္၊ တဿ္တ့တဿ္ဖ်ီမ့ဿ္၀ံၯန႔ဢ္ ဒုးလဲလိာ္ကြံာ္၀ဲဆူ အသဢ္န႔ဢ္လီၯ. (ပွၯဖ့းနံးစ္ဖိ - Finnish).

၁၈. တဿ္တ့တဿ္ဖ်ီ မ့မ့ဿ္ထဲ တဿ္အဲဢ္တဿ္ကြံန႔ဢ္ မ့ဿ္ဒဢ္တဿ္၀ံတဂ့ၯကလၯတဘဢ္ ဘဢ္န႔ဢ္လီၯ. (ပွၯအါရံးဖိ).

၁၉. ပွၯလဿအတထီဢ္ပွဿ္တဖဢ္န႔ဢ္ ကဘဢ္တဿ္သူဢ္အုးသးအုး၊ ပွၯလဿအထီဢ္ပွဿ္တဖဢ္စ့ဿ္ကီး ကဘဢ္တဿ္သူဢ္အုးသးအုးစ့ဿ္ကီးန႔ဢ္လီၯ. (ပွၯခႜဲးဖိ).

၂၀. နမ့ဿ္အဲဒိးဖ်ီနသးဒီး အဖိမုဢ္န႔ဢ္ ကြဿ္အမိဿ္တက့ဿ္. (ပွၯဟဿၯက့ရံဢ္ ဖိ).

၂၁. ဖ်ီသး၀ံၯမး တဿ္အဲဢ္တဿ္ကြံအိဢ္ထီဢ္၀ဲဒဢ္န႔ဢ္လီၯ. (အဲးစ္စကံမိဢ္ဖိ).

၂၂. ဖဲတဿ္တ့တဿ္ဖ်ီအခါ တဿ္ဟီဢ္တဿ္ယဿၯတအိဢ္ဘဢ္န႔ဢ္ တမ့ဿ္ဘဢ္. ဖဲတဿ္သံတဿ္ပွဿ္အဆဿကတီဿ္ တဿ္နံၯတဿ္အ့တအိဢ္ဘဢ္န႔ဢ္တမ့ဿ္ဘဢ္. (ပွၯအံဢ္တလံဢ္ဖိ).

၂၃. တဘဢ္ၾတီတဿ္ဆီဟံဢ္ဆီဃီတဂ့ၯ. ဟ့ဢ္ဂံဿ္ဟ့ဢ္ဘါစ့ဿ္ကီးတဂ့ၯ. ဒ္သိးဒီးတဿ္သုတဖ်ီဘဢ္အသး ၾတီစ့ဿ္ကီးတဂ့ၯ. တုၯအဖ်ီဘဢ္အသးဧီဿ္ မၯစ့ဿ္ကီးတဂ့ၯ. (ပွၯပိဢ္လဲဢ္ဖိ).

၂၄. ဖိမုဢ္သံကြဿ္၊ ႃတဿ္ဆီဟံဢ္ဆီဃီန႔ဢ္ မ့ဿ္တဿ္မႏုၯလဲဢ္ .. မိမိ႗၊ မိမိဿ္စံးဆဿ၊ ႃမ့ဿ္တဿ္လ့ဿ္ဘဲ၊ မ့ဿ္တဿ္အိဢ္ဒံဢ္အိဢ္ဖိ၊ ဒီးတဿ္ဟီဢ္တဿ္ယဿၯလီၯ.႗ (ပွၯပီဢ္တူဢ္ကံဢ္ဖိ).

၂၅. လဲၯဆွဿလီၯတဿ္သံတဿ္ပွဿ္တက့ဿ္. မ့မ့ဿ္မၯက်ဲဢ္က်ီဃုာ္နသးဒီး တဿ္တ့တဿ္ဖ်ီတဂ့ၯ. (ပွၯအဢ္ရးဖိ).

၂၆. ဖ်ီနသးဒီးပိာ္မုဢ္လဿ အသူဢ္ဂ့ၯသး၀ါတဂၯတက့ဿ္. မ့မ့ဿ္လဿအတဿ္ဃံတဿ္လၯအဃိဒီး ပာ္အီၯဒ္ နမါဖိသဢ္အသိးတက့ဿ္. (ပွၯတရူးဖိ).

၂၇. တဿ္တ့တဿ္ဖ်ီ၊ တဿ္ထီဢ္ပွဿ္လီၯဖး မ့ဿ္တဿ္ခူဢ္လီၯကြံာ္ တဿ္အဲဢ္ဆူ တဿ္သြဢ္ခိဢ္န႔ဢ္လီၯ. (ပွၯရဿရွဢ္ဖိ).

၂၈. ပွၯလဿအဂဲၯဆဿထဿဢ္ဂီၯဂီၯ ဒိးတ့ဒိးဖ်ီအသး၊ ထီဢ္ပွဿ္ဆိဆိတဂၯ န႔ဢ္ တဘဢ္ပီဿ္ယဿ္လီၯက့ၯ အသးနီတဘ်ီဘဢ္. (ပွၯယူစရ့ဖိ).

၂၉. တဿ္တ့တဿ္ဖ်ီ၊ တဿ္ထီဢ္ပွဿ္လီၯဖးန႔ဢ္ လီၯဂာ္ဒ္ နထဿႏုာ္နစုလဿ ထဿဢ္လဿအပွဲၯဒီးဂုဿ္ဘဢ္အဿ တဖ်ဿဢ္ အပူၯ၊ ဒီးနလူၯပလဿဿ္က့ၯ ဂုဿ္တဘိလဿထဿဢ္တဖ်ဿဢ္န႔ဢ္အပူၯလီၯ. (ပွၯစပ့ဢ္ဖိ).

၃၀. ပွၯလဿအတ့ထီဢ္ဘွီထီဢ္တဿ္တဂၯ ဒီးပွၯထီဢ္ပွဿ္လီၯဖးတဂၯန႔ဢ္ နာ္လီၯန႔ဿ္အသးတသ့ဘဢ္. (ပွၯစြံးဒံဢ္ဖိ).

၃၁. လဿဟံဢ္ဒူဢ္တဒူဢ္အပူၯန႔ဢ္ အခီဢ္ထံးတနံဢ္ တဿ္လဿ၀ၯတဲ၀ဲန႔ဢ္ မါဘဢ္ဒိကနဢ္၀ဲ၊ ခံနံဢ္တနံဢ္ တဿ္လဿမါတဲ၀ဲန႔ဢ္ ၀ၯဘဢ္ဒိကနဢ္၀ဲ၊ သဿနံဢ္တနံဢ္ တဿ္လဿအ၀ဲသ့ဢ္ခံဂၯတဲ၀ဲန႔ဢ္ ဟံဢ္ခိဢ္ဟံဢ္ဃဿၯ တဖဢ္ဒိကနဢ္၀ဲ၊ ပွဲၯထီဢ္လြံဿ္နံဢ္တနံဢ္န႔ဢ္ အ၀ဲသ့ဢ္အပီဿ္ရီတဖဢ္တဲ၀ဲဒီး ပွၯစံဢ္ညီဢ္ကြီဿ္တဖဢ္ ဒိကနဢ္ ၀ဲန႔ဢ္လီၯ. (ခီဢ္ဖႜဴရွဿး).

ပမ့ဿ္ကြဿ္ တဿ္ကတိၯဒိတဖဢ္ လဿထံကီဿ္တဘ့ဢ္ဘဢ္တဘ့ဢ္ စံး၀ဲန႔ဢ္ ဘဢ္ဒိကိးဘီဒဲး၊ တကမဢ္၀ဲ နီတထံဢ္ကိးဘဢ္.

ဟံးန႔ဿ္အီၯလဿ ဖုကႜ႕မ္္စ္ (ထိဢ္ဒံးစူ) အလံာ္ ႃလံာ္တဿ္ကူဢ္သ့တဿ္သ့ဢ္ညါအကလုာ္ကလုာ္ အဘ့ဢ္ (၄-၅)႗ အပူၯန႔ဢ္လီၯ.